Reuters'a göre, ABD ve Avrupa Troykası (İngiltere, Fransa ve Almanya), İran aleyhine bir karar tasarısı taslağını Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Yönetim Kurulu'na sundu.
Taslak karar, İran'ı yanıt vermeye ve bombalanmış nükleer tesislerine ile zenginleştirilmiş uranyum stoklarına erişim izni vermeye çağırıyor. Bazı medya kuruluşları, taslağın sekiz paragraftan oluştuğunu ve 18-20 Kasım tarihlerinde yapılacak UAEA Yönetim Kurulu toplantısında oylamaya sunulacağını duyurdu.
Bu taslakta, İran’dan önceki kararlara uygun olarak, zenginleştirme, yeniden işleme, araştırma-geliştirme ve ağır su ile ilgili projeler de dahil olmak üzere nükleer faaliyetlerini askıya alması isteniyor. Üç Avrupa ülkesi, İran’ı Ek Protokol'e uymaya ve UAEA'ya nükleer bilgilerini sağlamaya çağırdı.
Taslak kararda ayrıca, İran'ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması kapsamındaki güvenlik önlemleri anlaşmasına uymadığı iddia ediliyor. Son olarak, UAEA'nın son beş aydır İran'ın tesislerine ve zenginleştirilmiş uranyuma erişim sağlayamadığı ve bu durumu doğrulama yeteneğini kaybettiği belirtiliyor.
Neler olmuştu?
UAEA Yönetim Kurulu toplantısı, 19 Kasım Çarşamba ile 21 Kasım Cuma tarihleri arasında gerçekleştirilecektir. 2015 yılında İran ile 5+1 grubu arasında imzalanan nükleer anlaşmanın yasal belgesi olan BM Güvenlik Konseyi’nin 2231 sayılı Kararı, 18 Ekim’de sona erdiği için, bu karar kapsamında İran’daki nükleer anlaşmanın uygulanmasının izlenmesi konusu UAEA Yönetim Kurulu gündeminden çıkarılmıştır.
Kurum, İran'ın anlaşma kapsamındaki taahhütlerini yerine getirmesinin teknik kısmını izlemekle sorumlu olmasına rağmen, bu taahhütler Batılı ülkelerin yükümlülüklerine uymaması nedeniyle yerine getirilememiştir.
İran, Haziran ayında ABD ve İsrail'in toprak bütünlüğüne yönelik saldırılarının ardından Ajans ile iş birliğini askıya aldı. Bu saldırılar, İran’ın güvenlik önlemleri anlaşması kapsamındaki nükleer tesislerini de hedef almıştır. Ancak taraflar, daha sonra Mısır’da, Ajans müfettişlerinin, İsfahan, Fordow ve Natanz’daki bombalanan tesisler hariç olmak üzere, İran’ın nükleer tesislerini belirli bir düzeyde ziyaret etmelerine olanak sağlayacak yeni bir iş birliği yöntemi üzerinde anlaşmaya vardı.
Ajans, Haziran ayında zenginleştirme tesislerinin hedef alınmasının ardından İran'ın yüksek saflıktaki uranyum stoklarının yeri hakkında spekülasyonlarda bulundu. İranlı yetkililer, söz konusu maddenin bombalanan tesislerin enkazı altında gömülü olduğunu belirtti.
Bloomberg daha önce, diplomatların İran'ın, İsrail'in hava saldırılarının ardından aylar süren gerginliğin ardından, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı ile iş birliği yapma ve ABD ile nükleer görüşmeleri yeniden başlatma yönündeki uluslararası çağrıları görmezden geldiğini söylediğini aktarmıştı.
İsrail’in İran'a yönelik saldırıları, İran ile ABD arasında yaptırımların hafifletilmesi karşılığında nükleer programın kısıtlanmasını amaçlayan dolaylı görüşmelerin ortasında gerçekleşti. İran, bu görüşmeleri “diplomasi ihaneti” olarak nitelendirdi.
İranlı yetkililer, ülkenin görüşmelerden hiçbir zaman kaçınmadığını, ancak herhangi bir görüşmeden önce İran'a yönelik saldırıların tekrarlanmayacağına dair garantilerin alınması gerektiğini vurguladı.
yorumunuz